Askerlik Görevini Yaparken Ölüm, Vazife Malüllüğü

[admin]

DANIŞTAY
İdari Dava D. Kur.
2007/130 E.N , 2011/235 K.N.


Özet
BİR UYUŞMAZLIĞIN ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNCE KARARA BAĞLANABİLMESİ İÇİN DAVA KONUSU İDARİ İŞLEMİN, ASKER KİŞİYİ İLGİLENDİRMESİ VE ASKERİ HİZMETE İLİŞKİN BULUNMASI GEREKTİĞİ; BUNA GÖRE, DAVACININ ASKERLİK GÖREVİNİ YAPARKEN ÖLEN BABASINDAN DOLAYI, ÖLÜM OLAYININ VAZİFESİNDEN KAYNAKLANDIĞINI İLERİ SÜREREK TARAFINA VAZİFE MALÜLLÜĞÜ AYLIĞI BAĞLANMASI İSTEMİYLE YAPTIĞI BAŞVURUNUN REDDİ ÜZERİNE AÇILAN DAVADA, VAZİFE MALULÜ SAYILMAMA İŞLEMİNİN "ASKERİ HİZMETE İLİŞKİN" OLDUĞUNDAN SÖZ EDİLEMEYECEĞİNDEN, ASKERİ HİZMETE İLİŞKİN BULUNMAYAN İDARİ İŞLEMİN İPTALİ İSTEMİYLE AÇILAN DAVANIN GÖRÜM VE ÇÖZÜMÜNÜN GENEL İDARİ YARGI YERİNİN GÖREV ALANINA GİRDİĞİ HAKKINDA.

İçtihat Metni

Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı) : …

Vekili : Av. …

Karşı Taraf (Davalı) : T.C.Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı

Vekili : Av. …

İstemin Özeti : Ankara 9. İdare Mahkemesinin 15.3.2006 günlü, E:2006/53, K:2006/575 sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması davacı tarafından istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi ile ısrar kararının onanması gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi Ş…. G…. K…..'un Düşüncesi: Davanın görüm ve çözümünde idari yargının görevli olduğu görüşüyle temyiz isteminin kabulü ile ısrar kararının Danıştay Onbirinci Daire kararı doğrultusunda bozulması gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı M…. A.. S…..'un Düşüncesi: 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanununun 20.maddesinde "Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Türk Milleti Adına; askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların ilk ve son derece mahkemesi olarak yargı denetimini ve diğer kanunlarda gösterilen görevleri yapar" denilmektedir.

Bu hükme göre, Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin bir davaya bakabilmesi için, dava konusu idari işlemin, asker kişiyi ilgilendirmesi ve askeri hizmete ilişkin bulunması şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.

Olayda, davacının yetim aylığı bağlanması istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işleme karşı açtığı işbu davada, yukarıda belirtilen şartların birlikte gerçekleşmemiş olması nedeniyle uyuşmazlığın görüm ve çözümünde Askeri Yüksek İdare Mahkemesi değil, genel idari yargı yeri olarak İdare Mahkemesi görevli bulunmaktadır.

Belirtilen nedenlerden dolayı temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının Danıştay Onbirinci Daire kararı doğrultusunda bozulmasına karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca dosya incelendi, gereği görüşüldü:

Dava; davacının askerlik görevini yapmakta iken ölen babasından dolayı vazife malüllüğü aylığı bağlanması yolundaki başvurusunun reddine ilişkin 18.7.2003 günlü işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

Ankara 9. İdare Mahkemesinin 26.12.2003 günlü, E:2003/1468, K:2003/1646 sayılı kararıyla; davacının askerlik görevini yapmakta iken ölen babasından dolayı vazife malüllüğü aylığı bağlanması yolundaki başvurusunun reddine ilişkin işlemden kaynaklanan uyuşmazlığın; askeri gerekler, askeri bilgi, usul ve yöntemler göz önüne alınarak çözümlenmesi gerektiği, dolayısıyla askeri hizmete ilişkin davanın görüm ve çözümünün 1602 sayılı Yasa'nın 20. maddesi uyarınca Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin görevinde bulunduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiştir.

Anılan karar, temyiz incelemesi sonucunda Danıştay Onbirinci Dairesinin 5.4.2005 günlü, E:2004/5514, K:2005/1734 sayılı kararıyla; Anayasanın 157. maddesinde, Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin, askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesi olduğunun belirtildiği, 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanununun 20. maddesinde de aynı kurala yer verildiği, dolayısıyla, Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin bir davaya bakabilmesi için dava konusu idari işlemin, asker kişiyi ilgilendirmesi ve askeri hizmete ilişkin bulunması koşullarının birlikte gerçekleşmesinin gerektiği, davacı tarafından, askerlik görevini yapmakta iken ölen babasından dolayı vazife malüllüğü aylığı bağlanması yolundaki başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davada, Emekli Sandığınca dava konusu işlem tesis edilirken ve bu işlemin yargısal denetimi sırasında askeri kural ve gerekler yönünden bir değerlendirme yapılması gerekmediğinden "askeri hizmete" ilişkin bulunmayan işlemin iptal istemiyle açılan davanın görüm ve çözümü genel idari yargı yerinin görevine girdiğinden idare mahkemesince davanın görev yönünden reddedilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle bozulmuş ise de, İdare Mahkemesi, bozma kararına uymayarak, davanın görev yönünden reddi yolundaki ilk kararında ısrar etmiştir.

Davacı, Ankara 9. İdare Mahkemesinin 15.3.2006 günlü, E:2006/53, K:2006/575 sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.

Temyiz istemine konu dosyanın incelenmesinden, davacının askerlik görevini yaparken ölen babasından dolayı, ölüm olayının vazifesinden kaynaklandığını ileri sürerek tarafına vazife malüllüğü aylığı bağlanması istemiyle yaptığı başvurunun reddi üzerine bakılan davayı açtığı anlaşılmaktadır.

Görevli yargı yerinin tespiti yönünden, bir idari işlemin "askeri hizmete ilişkin" olup olmadığının saptanabilmesi için konusuna bakılması gerekmektedir. Yargı kararlarında, eğer idari işlem askeri gereklere, askeri usul ve yönteme ve askeri hizmete göre tesis edilmiş ise bu işlemin askeri hizmete ilişkin olduğu kabul edilmektedir. Diğer bir ifadeyle, askeri hizmete ilişkin idari işlemler; idarenin bir asker kişinin askerlik yeterlik ve yeteneklerinin, tutum ve davranışlarının, askeri geçmişinin, asker kişi olmaktan kaynaklanan hak ve ödevlerinin, askerlik hizmetinin amacı, askeri görev yerlerinin özellikleri, askeri kural ve gerekler göz önünde tutularak değerlendirilmesi sonucunda tesis edilen işlemlerdir.

Danıştay Onbirinci Dairesinin kararında da değinildiği üzere, vazife malülü sayılmama işleminin yukarıda yapılan tanımlama karşısında "askeri hizmete ilişkin" olduğundan söz edilemeyeceğinden, askeri hizmete ilişkin bulunmayan dava konusu idari işlemin iptali istemiyle açılan davanın görev yönünden reddine ilişkin temyize konu İdare Mahkemesinin ısrar kararında hukuka uyarlık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, davacının temyiz isteminin kabulüne, Ankara 9. İdare Mahkemesinin 15.3.2006 günlü, E:2006/53, K:2006/575 sayılı ısrar kararının Danıştay Onbirinci Dairesince verilen karar doğrultusunda bozulmasına, işin esası hakkında karar verilmek üzere dosyanın İdare Mahkemesine gönderilmesine, 8.4.2011 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

Temyiz dilekçesinde ileri sürülen hususlar Ankara 9. İdare Mahkemesinin 15.3.2006 günlü, E:2006/53, K:2006/575 sayılı ısrar kararının bozulmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile anılan kararın onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.