OCAS Nedir?

[FatihEmre]

OCAS SİSTEMİ NEDİR?
Otomatik CMK Atama Sistemi olarak bilenen OCAS sistemi Ceza Kanunlarının ilgili maddelerinde geçen, avukat bulundurma zorunluluğu kapsamında nöbet sırasına göre avukat ataması yapan sisteme denir.

Avukat talep eden yetkili makamlar (Mahkemeler, Savcılıklar, Sorgu Hakimlikleri, Kolluk Birimleri Polis, Jandarma, Gümrük Muhafaza, Sahil Güvenlik) bu taleplerini bulundukları ilin barosunun resmi web sayfası ile entegreli OCAS sisteminin web portalı üzerinden sağladığı kullanıcı ekranından yaparlar. Görevlendirilen avukat, atandığı yetkili birime il merkez sınırlarında 30 dk içinde intikal etmek zorundadır. Aksi halde görevlendirilen avukata, kayıtlı olduğu barosu tarafından ceza puanı uygulanır. Göreve gitmek istemeyen ya da o gün başka bir duruşması olan meslektaşlara sistemi o gün için kapatması tavsiye edilir. Aksi halde görevi reddetmek gibi, zamanında intikal etmemek de ayrıca ceza puanı verilmesini gerektirir. Bu konuda görevlendirilen avukat gerekli hassasiyeti göstermelidir.

Avukatın görevlendirildiği yere zamanında gitmediğinin yetkili makamlarca kontrolü sistem üzerinden yapılabilmektedir ve Baronun belirlediği sürede görev yerine avukatın gitmemesi durumunda OCAS sistemi otomatik olarak yeni bir avukat görevlendirerek önceki avukata görevden alındığını bildirir. Sistem yapılan avukat taleplerini değerlendirir ve hazırlanan nöbetçi avukat listesinden puan sırasına göre görevlendirilecek avukatı seçer. Gece ve gündüz listesi olmak üzere 2 ayrı liste olduğu unutulmamalıdır.

Peki kimlerin ifadeleri avukat huzurunda alınmak zorundadır?
Bu sorunun cevabı CMK 150. Maddesinin Avukat Bulundurma Zorunluluğu başlığı altında düzenlenmiştir. Buna göre;
(1) Şüpheli veya sanıktan kendisine bir müdafi seçmesi istenir. Şüpheli veya sanık, müdafi seçebilecek durumda olmadığını beyan ederse, istemi halinde bir müdafi görevlendirilir.
(2) Müdafi bulunmayan şüpheli veya sanık; çocuk, kendisini savunamayacak derecede malul veya sağır ve dilsiz ise, istemi aranmaksızın bir müdafi görevlendirilir.
(3) Alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlardan dolayı yapılan soruşturma ve kovuşturmada ikinci fıkra hükmü uygulanır.
(4) Zorunlu müdafilikle ilgili diğer hususlar, Türkiye Barolar Birliğinin görüşü alınarak çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Şüpheli veya sanık; çocuk veya kendisini savunamayacak derecede malul veya sağır ve dilsiz ise, istemi aranmaksızın bir müdafi görevlendirilir. Tanık olan çocuğun dinlenilmesi, beyanlarının ya da ifadesinin alınması sırasında avukat bulundurulması gerekmez. Çocukların yanı sıra akıl sağlığı yerinde olmayan, mümeyyiz olmayan şüpheli ya da sanık hakkında istemi aranmaksızın OCAS sistemi ile bir avukat görevlendirilir. Görevlendirilen avukat (zorunlu müdafi ya da zorunlu vekil) atanmış olduğu kişi ile ifade ya da bilgi alma öncesi mutlaka görüşme yapmalı, bu konuda kolluk da gerekli yardımı yapması gerekmektedir. Zorunlu müdafi ya da vekil sadece hukuki bilgilendirme yapabilir. Yönlendirme yapamaz. İfade Sorgu Alma Yönetmeliğine hakim olunması gerekmektedir.

Görevlendirilen avukat, göreve zamanında intikal eder ve görevinin gereklerini yerine getirirse, Adalet Bakanlığı tarafından her yıl düzenlenen ücret tarifesine göre ücrete hak kazanır. Bunun için ifade sorgu tutanağının bir nüshasının kolluk ya da ilgili birim tarafından, görevlendirilen avukata verilmesi gerekir. Avukat da aldığı bu ifade ve sorgu tutanağı ile ilgili adliyenin idari işlerine ilgili belgelerle birlikte teslim eder.

Av. Fatih Emre CANSU