Jandarma Genel Komutanlığı Subay, Astsubay, Uzman Erbaş ve Memur Alımları. >>> TIKLAYINIZ <<<<
Jandarma Forum sayfasına hoşgeldiniz, sitemiz günden güne gelişmektedir. Amacımız doğru ve güncel bilgiyi paylaşmaktır. Sizlerde tecrübeli olduğunuz ve uzmanlaştığınız konularda paylaşım yaparak katkıda bulunabilirsiniz. Sitemiz nezdinde kurumları yada kişileri hedef alacak söylemler ile kurumlara ait Hizmete Özel, Gizli vb. dereceli evrakların paylaşımı yasaktır. Ayrıca kişi ve kurum ile ilgili forumda açık bilgiler paylaşılması yasaktır. Sitemizde paylaştığımız konularda alıntıladığımız bazı kanun maddelerinde konuyu incelediğiniz gün itibariyle ilgili kanun maddesinde tümüyle veya kısmi değişiklik yada tamamen hükmünü yitirmiş olabileceğini, dolayısı ile bu konulara göre hareket edilmemesi gerektiğini, paylaşılan bu konuların fikir edinilmesi amacıyla paylaşıldığını unutmayınız. jandarmaforum.com bu anlamda her hangi bir sorumluluk kabul etmemektedir. İyi Forumlar, Dileriz. Jandarma Forum Yönetimi.

Usulsüz Elde Edilen Deliller Neden Değerlendirme Dışı Kalır?

Kolluk personeli açısından önem arz eden makale ve dergi yazıları
Forum kuralları
Forumlarda soru sormak, bilgi danışmak yada bildiğiniz bir konuda paylaşım yaparak katkıda bulunmak için ve forumlardaki içeriklerden tam olarak faydalanmak/görüntülemek için ÜYE olmanız, üye iseniz ÜYE GİRİŞİ yapmanız gerekmektedir. Forumlarda kişi ve kurumlarla ilgili açık bilgiler paylaşmak yasaktır. Forumlarda şahısları hedef alan paylaşımlar yasaktır.
Jandarma Subay, Astsubay ve Uzman Erbaş Alımları 2023 yılı idari para cezaları Acil Yardım/İhbar/Danışma Hatları - Önemli Telefon Numaraları Mutluluğa Kurşun Sıkma SGRadyo Polis Radyosu Askeri ve Mesleki Tanımlar Askeri / Mesleki Nezaket ve Görgü Kuralları Trafik Cezaları Jandarma Telefon Rehberi GGM Adres ve Telefon Numaraları AMATEM Adres ve Telefon Numaraları
Kullanıcı avatarı
admin
Doğrulandı
Site Yöneticisi
Site Yöneticisi
Mesajlar: 1783
Kayıt: 25 Mar 2019, 01:03
Konum: https://jandarmaforum.com
İletişim:
Durum: Çevrimdışı

Usulsüz Elde Edilen Deliller Neden Değerlendirme Dışı Kalır?

#1

Mesaj gönderen admin »

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun (3.10.2001 tarih ve 4709 sayı) Anayasanın 38. maddesine "kanuna aykırı elde edilmiş bulgular, delil olarak kabul edilemez" hükmünü ekledi. "Hukuka aykırı" kavramı yerine "kanuna aykırı" kavramının kullanılması yerinde olmamakla birlikte, hukuka aykırı deliller konusunun anayasal güvenceye kavuşturulmuş olması olumlu bir gelişme olarak kaydedilmelidir. Usulsüz elde edilen delillerin değerlendirme dışı kalmasını haklı çıkarabilmek için ileri sürülebilecek argümanların analiz edilmesi bu yazının konusunu oluşturmaktadır.

Hakikate ulaşılması, ceza yargılamasının önemli bir amacıdır; ancak hakikat her ne pahasına olursa olsun ulaşılması gereken bir amaç olmamalıdır. Hakikate ulaşmak için mümkün olan her yolun denenmesi meşru olmayıp, hakikate hukukun sınırları içinde kalınarak ulaşılmaya çalışılmalıdır.

Hukuka aykırı elde edilen delillerin mahkemelerce kullanılmasının halkın hukuka saygısını azaltacağı iddia edilebilir. Şöyle ki, hukuku uygulamakla görevli kişilerin davranışları vatandaşlar için bir model oluşturmaktadır. Kamu makamları ve vatandaşlar hukuka itaat noktasında aynı standartlara tabi olmalıdırlar. Hukuka aykırı davrananlar, kamu makamları da dahil, bu fiillerinden menfaat temin etmemelidirler. Hukuka aykırı elde edilen delilleri hükme esas alarak, devlet kendi hukuka aykırı davranışından menfaat sağlamaktadır. Bu durumda topluma muhtemelen şu mesaj verilecektir: hukuku uygulamakla görevli kişiler, kamu makamları, özel suçluları yakalamak için suç işleyebilirler. Bu mesaj halkın hukuka saygısını, muhtemelen, azaltacaktır.

Hukuka aykırı elde edilen delillerin mahkemelerce kabul edilmesi hukuka aykırılığı meşrulaştıracaktır. Delil elde ederken kamu makamlarının kayıtsız hareket edemeyeceği, delil toplama faaliyetinin bazı kurallar çerçevesinde yürütülmesi gereği herkes tarafından kabul edilmektedir. Hukuka aykırı delillerin mahkemelerce kabulü, mahkemelerin hukuka aykırı tavırlara müsamaha gösterdiği şeklinde algılanacak, bu durum hukuka aykırılığı bir anlamda meşrulaştıracaktır. Vatandaşlar delil toplama faaliyeti esnasında, kolluğun bazı davranışlara başvurmasının gerçekte yasaklanmadığı inancına kapılabileceklerdir.

Hukuka aykırı elde edilen delillerin mahkemelerde kullanılması mahkemelerin hukuka aykırı fiile ortak olmasına yol açacaktır. Mahkemeler delilin hukuka aykırı elde edildiğini öğrendikleri halde bu delili hükme esas alırlarsa bu tavır açıkça mahkemeleri hukuka aykırılığa ortak edecektir.

Toplumun, mahkemeleri meşru adalet dağıtıcıları olarak görmesi, yargılama sisteminin moral açıdan meşru olduğuna inancının boyutuna bağlıdır. Sistemin meşruluğu yargının bağımsızlığı, yolsuzluklardan uzaklığı gibi birçok faktöre bağlıdır. Bu faktörler arasında hukuka aykırı delillere karşı yargının takındığı tavırda sayılmalıdır. Hukuka aykırı delil elde edilmesine göz yuman, bunları teşvik eden bir sistem kendi normlarına vatandaşlarının uymasını bekleyemez.

Yargı kararları insan davranışları üzerinde belli bir etkiye sahiptir. Hukuk sistemlerinin fonksiyonlarından biri de, vatandaşların hukuk normlarını kendi davranışları içerisinde benimsemelerini teşvik etmek olmalıdır. Yargılamanın amacı, sadece hakikatin keşfi olmayıp aynı zamanda vatandaşların davranışlarını etkileyecek mesajlar vermek olmalıdır. Hukuka aykırı delillerin hükme esas alınması ile topluma verilen temel mesaj, kamu makamlarının kendisini sınırlayan hukuk kuralları ile bağlı olmadığı ve dilediği gibi hareket edebileceği mesajı olacaktır.

Hukuka aykırı deliller mahkemeler tarafından hükme esas alınacak olursa bu durumun kolluğu tembelliğe iteceği söylenebilir. Demokratik toplumda kolluk görevini usul kuralları çerçevesinde icra etmelidir. Hukuka aykırı elde edilen deliller mahkemelerce kabul edilirse, kamu makamlarının usul kurallarıma uygun davranma hususunda motivasyonunu azaltacağından, kolluğu tembelliğe itici bir etki yapabilecektir.

Hukuka aykırı elde edilen delillerin güvenilir olmadığı, dolayısıyla, amacı hakikate ulaşmak olan yargılama faaliyetinde kullanılamayacağı ifade edilebilir. Sanığın adil yargılanma hakkı, delillerin güvenilir olmaması durumunda mahkumiyet kararı verilmemesini gerektirir; güvenilir olmayan delil büyük bir ihtimalle yanlış mahkumiyet kararıma yol açacaktır. Yanlış mahkumiyet kararı verme riskini azaltmak için güvenilir olmayan delillerin hükme esas alınmaması gerekir.

Hukuka aykırı elde edilen delillerin değerlendirme dışı kalması, temel hak ve hürriyetlerin korunması için gereklidir. Bireylere tanıdığı hakları ciddiye alan bir hukuk sistemi, haklarının ihlali neticesi karşılaşabileceği risklere karşı bireyleri korumalıdır. Hukuka aykırı elde edilen delillerin hükme esas alınmaması, haklarının ihlali neticesi karşılaşabileceği dezavantajlara karşı kişileri korumaktır. Hukuka aykırı elde edilen delil ret edildiğinde, hakları ihlal edilen bireyler sanki ihlaller hiç olmamış gibi bir konumda olacaktır.

Hukuka aykırı elde edilen delillerin değerlendirme dışı bırakılarak kolluğun disiplin altına alınması sağlanabilir. Şöyle ki, hukuka aykırı elde edilen deliller hükme esas alınmayarak kamu makamlarının delil elde etme faaliyeti esnasında kuralları ihlal etmekten caydırılmaları sağlanmaktadır. Hukuka aykırı elde edilen delillerin reddi kamu makamlarını hukuka aykırı yollara başvurmaktan caydıracak, hatta bu yollara başvurmamasını teşvik edecek, dolayısıyla toplum daha az hukuka aykırılık yaşamak şeklinde, genel olarak toplum, fayda görecektir.

Caydırma kavramından ne anlaşılması gerektiğinin ele alınması kuşkusuz faydalı olacaktır. Özel, genel ve sistematik caydırma olmak üzere caydırmanın üç farklı boyutu ortaya konulabilir.

"Özel caydırma", hukuka aykırı elde edilen delilin reddedilmesinin hukuk normunu bizzat ihlal eden kamu görevlisi üzerindeki caydırma etkisini ifade eder. Bir kamu görevlisini elde ettiği delili mahkemeye sunmaktan mahrum etmek, delil elde etmek için hukuka aykırı yollara başvurarak gösterdiği çabanın boşuna olduğu mesajını vermek olacaktır. Bu mesaj, gelecekte daha dikkatli olması, normlara itaat etmesi hususunda hukuka aykırı davranan kolluğu ikna edici olabilecektir.

"Genel caydırma", hukuka aykırı elde edilen delilin reddedilmesinin, hukuka aykırı davranışı fiilen icra eden kamu görevlisi dışındaki diğer kamu görevlilerini normları ihlal etmekten alıkoymasını ifade eder. Hukuka aykırı delillerin değerlendirme dışı bırakılması toplumun bu tür tavırları onaylamadığını açıkça ortaya koyarak kamu görevlilerinde normlara uyma yönünde bir davranış modeli gelişmesine katkıda bulunabilir. Ayrıca, hukuka aykırı elde edilen delillerin reddi, hukuk normları içinde kalan kolluk mensuplarının bu davranışlarını normları dikkate almayan kolluk mensuplarına karşı haklı çıkarmalarını sağlar. Genel caydırma beklentisinin gerçekleşmesi bir takım faktörlere bağlıdır: kollukla mahkemeler arasında sağlıklı bir iletişimin olması, delil elde etmeyi düzenleyen normların kolluk tarafından bilinmesi ve anlaşılması, normlara uymakla uymamanın artısı ve eksisi hakkında kolluğun sahip olduğu kanaatler bu faktörlerden bazılarıdır.

"Sistematik caydırma" ise, hukuka aykırı elde edilen delillerin değerlendirme dışı bırakılması olgusunun herhangi bir kamu görevlisi üzerinde kamu kurumlan tarafından gerçekleştirilen etkisini ifade eder. Hukuka aykırı elde edilen delillerin reddedileceği tehdidi kamu kurumlarını ve dolayısıyla kamu görevlilerini etkileyecektir. Kamu görevlilerinin aksine, kamu kurumlan, en azından resmi olarak, delil elde edilmesini düzenleyen normlara karşı düşmanlık, benimsemezlik tavrı sergileyemezler. Bu durum kurumların, mensuplarını hukuka aykırı delil elde etmeme konularında eğitmeleri, soruşturma sırasında nasıl hareket edeceklerini açıklayan faaliyetler yapmalarına yol açabileceğinden sistematik caydırma söz konusu olacaktır.

Hukuka aykırı elde edilen delillerin değerlendirme dışı bırakılmasının diğer bir nedeni, yargının haysiyetinin korunmasıdır. Bu argüman "yargılamanın bölünmezliği" varsayımına dayanır. Delil toplayan ve delilleri değerlendiren devletin organları arasındaki görev dağılımının katı sınırlamalar çerçevesinde anlaşılmaması gerekir. Delillerin toplanması ile değerlendirmesi arasında çok sıkı bir bağ vardır; mahkemeler delillerin nasıl elde edildiği sorununa eğilmekle yükümlüdür. Hukuka aykırı elde edilen delilleri kabul eden mahkemeler bu aykırılıklara örtülü olarak destek vermekte ve hukuka aykırı davranışa bir anlamda ortak olmaktadırlar. Hukuka aykırı bir davranış sergilendiğinde bu fiili yapan kamu görevlisinin bir kusuru söz konudur, mahkemeler- veya devlet ­kusursuzdur. Fakat hukuka aykırılığı öğrendikten sonra mahkemeler bu delilleri kabul ederse hukuka aykırı tavrı onaylamanın tüm şartları gerçekleşmiş olur. Kuşkusuz devletin veya mahkemelerin hukuka aykırı fiile ortak olmaları veya bu fiile göz yummaları veya görmezden gelmeleri yanlıştır. Hukuka aykırı elde edilen delilleri reddederek mahkemeler bu fiili meşrulaştırmayı, fiile ortak olmayı reddetmiş olurlar.

Belirtilmesi gereken son bir nokta ise, kendi hukuk normlarına bağlı olmayan bir devletin vatandaşlarından hukuk normlarına itaat etmesini beklemesi çelişkili bir durum olacaktır. Mahkemelerin hukuka saygılı olduklarını göstermek, kendi haysiyetlerini korumak için hukuka aykırı elde edilen delilleri kabul etmemek dışında bir seçeneği olmasa gerekir. Bu deliller reddedildiğinde kamu makamları hukuk sınırları içinde kalan devletle, kamu makamları hukuk dışı davranan devlet arasında avantajlı bir durum söz konusu olmayacaktır.

Prof.Dr.Vahit BIÇAK - Ceza Hukuku Öğretim Üyesi
kaynak : Çağın Polisi Dergisi

Bağlantı:
BBcode:
HTML:
Mesaj bağlantılarını gizle
Mesaj bağlantılarını göster

Bir hesap oluşturun veya forumda sizde soru sormak, fikir beyan etmek için oturum açın

Forumda yeni konu açmak veya soru sormak için üye olmanız gerekmektedir

Bir hesap oluştur

Üye değil misiniz? topluluğumuza katılmak için kaydolun
Üyeler kendi konularını başlatabilir ve konulara abone olabilir
Ücretsizdir ve sadece bir kaç dakika sürer

Kayıt

Oturum aç

  • Benzer Konular
    Cevaplar
    Görüntüleme
    Son mesaj

“Makaleler / Dergi Yazıları” sayfasına dön